DESTEKTEN YOKSUN KALMA TAZMİNAT HESAPLAMALARINDA AKTÜERYAL YÖNTEM

Av. Fahri TAN

Bilindiği üzere;

6704 Sayılı kanun ile, Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası kapsamındaki  tazminatların Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı tarafından hazırlanan Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası Genel Şartlarında yer alan usul ve esaslara tabi olması öngörülmüştür.

Bu itibarla, aktüeryal hesaplama yönteminin güncel bir konu olması nedeniyle çok ayrıntı içeren bu konuda kısa bir bilgilendirme yazısı paylaşma gereği doğmuştur.

6704 sayılı Kanunun 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nda değişiklik getiren 3, 4 ve 5. maddelerine göre motorlu araçlar için yaptırılan zorunlu sorumluluk sigortası kapsamındaki tazminat hesaplamalarında zarar görenler tarafından açılacak tazminat davalarında hesaplama yöntemindeki değişikliklerin bilinmesi son derece önem taşımaktadır.

Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası Genel Şartları ekinde bulunan “Destekten Yoksun Kalma Tazminatı Hesaplaması” ve “Sürekli Sakatlık Tazminatı Hesaplaması” başlıklarında yer alan aktüaryel hesaplama teknik ve yöntemlerine göre hesaplama yapılması ilişkin “6704 sayılı Kanun”  26.04.2016 tarihinde yürürlüğe girmiş  bulunmakta ise de;

Barolar Birliği ve Ankara Barosu tarafından “KARAYOLLARI MOTORLU ARAÇLAR ZORUNLU MALİ SORUMLULUK SİGORTASI GENEL ŞARTLARININ yasalara aykırı fıkralarının yürütülmesinin  durdurulması ve iptali  için Danıştay da dava açılmıştır.

1-) Yeni Trafik Sigortası Genel Şartları

14 Mayıs 2015 gün 29355 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanarak  01 Haziran 2015 tarihinde yürürlüğe konulan Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası Trafik Sigortası  Genel Şartları ve eklerinde yer alan destekten yoksun kalma ve bedensel zararlar nedeniyle tazminat hesaplama yönteminde değişiklikler kabul edilmiştir.

Genel Şartlar’ın A.5.maddesinin (ç) bendinde:

Destekten Yoksun Kalma (Ölüm) Teminatı: Üçüncü kişinin ölümü dolayısıyla ölenin desteğinden yoksun kalanların destek zararlarını karşılamak üzere bu genel şart ekinde yer alan esaslara göre belirlenecek tazminattır.

Genel Şartlar ekinde yer alan koşullar Ek: 2’de destekten yoksun kalma tazminatının EK:3’de sürekli sakatlık tazminatını nasıl hesaplanacağı açıklanmıştır.

2-) Tazminat Hesaplarının Düzenlenmesi

Destek tazminatının nasıl hesaplanacağına ilişkin Genel Şartlar ekinde, Destek süresi ile aktif ve pasif çalışma sürelerinin Hazine Müsteşarlığı’nın belirleyeceği esaslara göre hesaplanacağı yer almış olup, Hazine Müsteşarlığı tarafından hazırlanan  genel şartlar içinde aktüaryel teknik ve yönteme göre maddi zarar hesabına hesaba esas  alınacak üç önemli parametre bulunmaktadır.

a) Teknik faiz
b) TRH-2010 yaşam tablosu
c)  Devre başı ödemeli belirli süreli rant formülü

a) Teknik faiz

”Raporun düzenlendiği tarihte bilinen son gelir  üzerinden her yıl için %10 artış  ve yine her yıl için %10 oranında iskonto yerine” teknik faiz olarak %1,8 kullanılması öngörülmüştür.

b) Yaşam tablosu ( TRH 2010)

“PMF 1931 tablosu yerine kullanılacak.”

c) Aktüaryel metod ile hesaplam da yaşam tablosu olarak TRH 2010 tablosu kullanılması gerekmekte  ise de;

TRH 2010 Tablosu sadece muhtemel bakiye yaşam süresinin tespitinde nazara alınmamakta olup, bakiye ömür süresince her yaşın ayrı ayrı hayatta kalma ihtimali de değerlendirilmektedir.

3-) Hazine Müsteşarlığı tarafından  hazırlanan  genel şartlarda açıklanan aktüaryel teknik ve yönteme göre maddi zarar hesaplamalarında gözetilecek  hususlar;

Örnek

55 yaşında    kaza geçiren ve malül kalan  kişinin  60 yaşına kadar zarar gördüğü 5 yıllık zarar süresinin %1,8 Teknik faiz ve TRH  2010 yaşam tablosundan yararlanmak suretiyle her yaşın hayatta kalma ihtimali ve her yaşın zarar gördüğü aktif ve pasif yaşam süresine göre hayatta kalma ihtimalinin tesbiti;

55 yaşındaki bir kişinin 55 yaşında hayatta kalma ihtimali = 55/55  = 1
•1 sene sonra bu kişinin hayatta kalma şansı = 56/55 = 97,40%
•2 sene sonra bu kişinin hayatta kalma şansı = 57/55 = 94,70%
•3 sene sonra bu kişinin hayatta kalma şansı = 58/55 = 92,00%
•4 sene sonra bu kişinin hayatta kalma şansı =59/55 =  89,30% olup,

aktüaryel metotta her yaşın yaşam olasılığı dikkate alındığında, 55-60 yaş arasında 5 yıllık işleyecek aktif devre zarar süresi 4,734 yıllık süreye karşılık gelmektedir.

Örnek 

40 yaşındaki kişinin 20 yıllık zarar hesabında (60 yaşına kadar devam edecek zarar) TRH 2010 Erkek tablosuna göre, 40 yaşındaki kişinin 20 yıl  süreyle hayatta kalma şansı;

40 yaşındaki bir kişinin 40 yaşında hayatta kalma ihtimali = 40/40= 1
•1 sene sonra bu kişinin hayatta kalma şansı = 41/40 = 98,06%
•2 sene sonra bu kişinin hayatta kalma şansı = 42/40 = 96,14%
•3 sene sonra bu kişinin hayatta kalma şansı= 43/40 = 94,25%
•4 sene sonra bu kişinin hayatta kalma şansı = 44/40 = 92,37%

•5 sene sonra bu kişinin hayatta kalma şansı = 45/40 = 90,49%
•6 sene sonra bu kişinin hayatta kalma şansı = 46/40 = 88,62%
•7 sene sonra bu kişinin hayatta kalma şansı = 47/40 = 86,77%
•8sene sonra bu kişinin hayatta kalma şansı = 48/40 = 84,93%,  20  yıl sonraki hayatta kalma şansı ise  64,26% olup, aktüeryal metotta yaş ve süre arttıkça yıl çarpanı peşin değer  katsayısı azalmaktadır.

Toplam 20 yıllık  işleyecek aktif devreye karşılık gelen peşin değer faktörü 16,43 olmaktadır.

Destekten yoksunluk tazminatı  hesabı;

Eş ve çocuk bakımından her yaşın  hayatta kalma ihtimali  ve  çocuğun k destek gördüğü süre ve çocuğun destekten çıktığı süre sonunda, eşin /annenin yaşı ve hayatta kalma ihtimali  ayrı ayrı değerlendirilmek suretiyle hesaplama yapılmaktadır. Bu hesaplamada kullanılan formül:

Yıllık gelir x {(N şimdiki yaş (Eşin rapor tarihindeki yaşı) — N çocuğun destekten çıktığında eşin  yaşı) / D şimdiki yaş, Eşin  rapor tarihindeki  yaşı)} x Eşin destek oranı + yıllık gelir x {(N çocuğun destekten çıktığında eşin yaşı – N destek süresinin bittiğinde eşin yaşı) / D şimdiki yaş, eşin rapor tarihindeki yaşı} x (anne destek oranı) x kusur oranı

Diğer yandan, aktüryal yöntemde  maddi  zarar  hesabında rapor hesaplama  tarihindeki resmi  evraklara  göre belirlenen  ücret nazara alınarak işlemiş ve işleyecek devre  zarar hesabı yapılmakta ise de; aktüeryal  hesaplamalarda  teknik faiz  hesabı  nedeniyle her yıl için ayrı ayrı  %10 artış ve %10 iskonto katsayıları nazara alınmamaktadır.

Teknik faizin önceki yıllarda %3 olarak uygulanmakta olduğunu  hatırlatalım. Teknik faizin %3 olması durumunda peşin değer faktörü sayısı azalmakta olup, tazminat miktarları daha düşük belirlenmektedir.

Pasif devre hesaplamalarında ise 60 yaş sonrası  bir an için 75 yaşa kadar sürecek pasif devre yaşam süresinde 15 yıllık %10 artış ve %10 iskonto katsayısı yerine, aktüaryel hesaplamaya esas alınacak peşin değer sayısı;

TRH 2010 yaşam tablosu ve teknik faiz %1,8 esas alındığında;

{(a x,n = (N x  – N x+n)  / D x    N60-N75 / D40}) = 7,18  katsayına isabet etmektedir. Pasif devre tazminat  hesabında TRH  tablosu kullanıldığında davacının maddi zararı yarı yarıya  eksilmektedir.

S O N U Ç :

Aktüeryal hesaplama yöntemine göre tanzim olunacak bir raporu denetlemenin ve tabloları izlemenin ve rapordaki  maddi  hataları belirlemenin ve formüllerinin doğruluğunu basit bir çarpma bölme ile tesbit etmenin mümkün olmadığı görülmektedir.

Diğer yandan PMF tablosu yerine TRH 2010 Tablosunun kullanılması bakiye ömür süresinin uzamasın sonucu tazminat miktarının da artacağı şeklinde yanlış bir algıya neden olmakta ise de, aktüaryel hesaplama yönteminde bakiye yaşam süresinin uzun olması zarar görenlerin tazminatlarında herhangi bir artış etkisi yapmamakta, aksine muhtemel hayat süresinin artması (TRH 2010 tablosunun kullanılması) aynı zamanda tazminata uygulanan iskonto süresinin artması ve teknik faiz hesabı uygulaması neticesinde hesaplanan maddi tazminat zarar gören aleyhine azalmaktadır.

Av. Fahri TAN

---

---

ZMSS  Genel Şartları kapsamında tek taraflı kazada işleten ve sürücünün ölümünde hak sahiplerine destekten yoksunluk tazminatı ödenmez.

17. HD E. 2016/14573 K. 2017/6035 T: 29/05/2017

ÖZET:  01/06/2015 günü yürürlüğe giren .Güvence hesabının sorumluluğu kazadan önce yürürlüğe giren 01/06/2015 günlü Genel Şartlardaki düzenlemelere göre belirlenecektir.

Çocuklarını tek taraflı trafik kazasında kaybeden anne ve baba kaza 01/06/2015 gününden sonra gerçeklemişse yeni Genel Şartlar dolayısıyla sigorta yönünden tazminat alamayacaklardır.

Davacılar vekili, davacıların oğlu …’in yaptığı tek taraflı kazada öldüğünü, davacıların ölen oğullarının desteğinden yoksun kaldıklarını, davacılar murisinin idaresinde ki aracın … poliçesi olmadığından davalı … Hesabının zarardan sorumlu olduğunu belirterek, belirsiz alacak davası olarak açtıkları davada sonradan artırılmak üzere, davacılar için 1.500,00’er TL. destekten yoksun kalma tazminatının dava tarihinden itibaren işleyecek avans faiziyle birlikte davalıdan tahsilini talep etmiş; 10.05.2016 tarihli artırım dilekçesi ile taleplerini 59.170,52 TL’ye yükseltmiştir.

Davalı vekili, davacılar murisi sürücünün kazada tam kusurlu olması nedeniyle davacıların tazminat talep haklarının bulunmadığını, alacaklı borçlu sıfatlarının davacılar üzerinde birleştiğini, davadan önce temerrüde düşürülmediklerini belirterek davanın reddini savunmuştur.

Mahkemece, iddia,savunma, yapılan yargılama ve toplanan delillere göre; davanın kabulü ile davacı … için 26.501,91 TL. ve … için 32.668,61 TL. olmak üzere toplam 59.170,52 TL. tazminatın, dava tarihinden işleyecek yasal faiziyle birlikte davalıdan tahsiline karar vermiş; hüküm, davalı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Dava, tek taraflı trafik kazasından kaynaklanan destekten yoksun kalma tazminatı istemine ilişkindir.

Karayolları Trafik Kanunu’nun 91. maddesi gereği, aynı kanunun 85. maddesinde belirtilen, bir motorlu aracın işletilmesi bir kimsenin ölümüne veya yaralanmasına yahut bir şeyin zarara uğramasına sebep olması durumunda, poliçe limiti dahilinde işletenin sorumluluklarının karşılanmasını sağlamak üzere, mali sorumluluk sigortası yaptırılması zorunludur. Zorunlu mali sorumluluk sigortasının yaptırılmaması durumunda Sigortacılık Kanunu’nun 14. maddesi gereği, zorunlu mali sorumluluk sigortasının kaza tarihindeki limitleri dahilinde işletenin üçüncü kişilere karşı sorumluluğunu … karşılayacaktır.

Türk Ticaret Kanunu’nun 1425. maddesine göre … poliçesi genel ve varsa özel şartları içerir. Yeni Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk (Trafik) Sigortası Genel Şartları 01.06.2015 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Genel şartlar C.10. maddesi ile 12/8/2003 tarihli ve 25197 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası Genel Şartları yürürlükten kaldırılmıştır. Yeni genel şartlar C.11 maddesine göre genel şartlar yürürlük tarihi olan 01.06.2015 tarihinden sonra akdedilmiş sözleşmelere uygulanacaktır. Bunun doğal sonucu olarak artık eski genel şartların yeni genel şartların yürürlük tarihinden sonra düzenlenen poliçelerde uygulanma imkanı bulunmamaktadır.

Karayolları Trafik Kanununun 93. maddesi gereği zorunlu mali sorumluluk sigortası genel şartları, teminat tutarları ile tarife ve talimatları Hazine Müsteşarlığının bağlı bulunduğu Bakanlıkça tespit edilir ve Resmi Gazetede yayımlanır. Böylece Hazine Müsteşarlığı kanundan aldığı yetki ile zorunlu … genel şartlarını belirler. Bu nedenle zorunlu … genel şartlarını Türk Borçlar Kanunu’nun 20 maddesinde düzenlenen genel işlem koşulu kapsamında değerlendirmek mümkün değildir. Bir sözleşmenin genel işlem koşulu kapsamında olması için sözleşme yapılırken taraflardan birinin önceden tek taraflı olarak sözleşme şartlarını hazırlayarak diğer tarafa sunması gerekir. … Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk … Genel Şartları, sözleşmede taraf olmayan Hazine Müsteşarlığı tarafından kanundan aldığı yetkiye dayalı olarak belirlenir. Ayrıca Genel şartları, Türk Borçlar Kanunu 20. maddesinin son fıkrasında “Genel işlem koşullarıyla ilgili hükümler, sundukları hizmetleri kanun veya yetkili makamlar tarafından verilen izinle yürütmekte olan kişi ve kuruluşların hazırladıkları sözleşmelere de, niteliklerine bakılmaksızın uygulanır.” düzenlemesi kapsamında düşünmekte mümkün değildir. Çünkü kanunda açıkça belirtildiği üzere kanun veya yetkili makamlar tarafından verilen izinle kişi ve kuruluşların hazırladıkları sözleşmeler yürütmekte oldukları bir hizmet ile ilgili olmalıdır. … Hazine Müsteşarlığı, zorunlu mali sorumluluk sigortası hizmeti veren bir kuruluş olmadığı gibi hizmeti alan taraf ile bir sözleşme ilişkisi içinde bulunmamaktadır.

01.06.2015 tarihinde yürürlüğe giren Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk (Trafik) Sigortası Genel Şartları’nın uygulanması, Karayolları Trafik Kanunu’nun 95. maddesinde belirtilen tazminat yükümlülüğünün kaldırılması veya miktarının azaltılması sonucunu doğuran hallerin zarar görene karşı ileri sürülemeyeceği ilkesine aykırı olduğunu söylemekte mümkün değildir. Bu ilkenin uygulanabilmesi için her iki tarafın özgür iradesi ile poliçe düzenlendikten sonra zarar görenin aleyhine tazminatın kaldırılması yada azaltılmasını gerektirecek değişikliklerin yapılması durumunda geçerli olacaktır. … 01.06.2015 tarihinde yürürlüğe giren Karayolları Motorlu araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk (Trafik) Sigortası Genel Şartları, yürürlüğe girmesinden sonra düzenlenen poliçelerde geçerli olacağından, poliçenin düzenlendiği tarih itibarı ile Karayolları Motorlu araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk (Trafik) Sigortası’nın kapsamı tüm taraflarca bilinmektedir. Sigortacı, işletenin sorumluluğunu poliçe ve genel şartlar kapsamında üstlendiğine göre, sonradan bir değişiklikten bahsetmek mümkün olmayacaktır. Kaldı ki 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 1423 maddesine göre sigortacı, … sözleşmesine ilişkin tüm bilgileri, sigortalının haklarını, sigortalının özel olarak dikkat etmesi gereken hükümleri, gelişmelere bağlı bildirim yükümlülüklerinden oluşan aydınlatma yükümlülüğünü sigortalıya karşı yerine getirmese dahi sigortalı, sözleşmenin yapılmasına 14 gün içinde itiraz etmemiş ise sözleşme poliçede yazılı şartlar ve poliçenin ayrılmaz bir parçası olan genel şartlar kapsamında yapılmış olur.

Karayolları motorlu araçlar zorunlu mali sorumluluk sigortası teminatının kapsamı, poliçe ve poliçenin ayrılmaz bir parçası olan genel şartlara göre belirlenir. Nitekim Karayolları Trafik Kanunu’nun 90. maddesinde yapılan değişiklikle zorunlu sigortacının kapsamında ki tazminatları belirlemede Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası Genel Şartlarının göz önüne alınması esası getirilmiştir.

01.06.2015 tarihinde yürürlüğe giren Karayolları Motorlu araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası Genel Şartları’nın amacı A.1 maddesinde “Karayolları Trafik Kanunu uyarınca motorlu araç işletenlerine yüklenen hukuki sorumluluk için düzenlenen Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortasına yönelik ilgililerinin hak ve yükümlülüklerine ilişkin usul ve esasların düzenlenmesidir.” şeklinde belirlenmiştir. Sigortanın kapsamı ise genel şartlar A.3. maddesinde “sigortacı, poliçede tanımlanan motorlu aracın işletilmesi sırasında, üçüncü şahısların ölümüne veya yaralanmasına veya bir şeyin zarara uğramasına sebebiyet vermiş olmasından dolayı, 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununa göre sigortalıya düşen hukuki sorumluluk çerçevesinde Genel Şartlarda içeriği belirlenmiş tazminatlara ilişkin talepleri, kaza tarihi itibariyle geçerli zorunlu … limitleri dahilinde karşılamakla yükümlüdür. Sigortanın kapsamı üçüncü şahısların, sigortalının Karayolları Trafik Kanunu çerçevesindeki sorumluluk riski kapsamında, sigortalıdan talep edebilecekleri tazminat talepleri ile sınırlıdır.” Şeklinde düzenlenmiştir. Kapsama giren teminat türlerinin tanımlandığı A.5. maddesinin (ç) bendinde ise Destekten Yoksun Kalma (Ölüm) Teminatı “Üçüncü kişinin ölümü dolayısıyla ölenin desteğinden yoksun kalanların destek zararlarını karşılamak üzere bu genel şart ekinde yer alan esaslara göre belirlenecek tazminattır.” Şeklinde ifade edilmiştir. Genel Şartlar A.6. maddesinin (c) bendinde “İlgililerin, sigortalının sorumluluk riski kapsamında olmayan tazminat talepleri” ve (d) bendinde “Destekten yoksun kalan hak sahibinin, sigortalının sorumluluk riski kapsamında olmayan destek tazminatı talepleri ile destekten yoksun kalan hak sahibinin, sigortalının sorumluluk riski kapsamında olmakla beraber destek şahsının kusuruna denk gelen destek tazminatı talepleri” Zorunlu mali sorumluluk sigortasının teminatının dışında kalan hallerden sayılmıştır.Karayolları Trafik Kanunu’nun 92. Maddesinin (a) ve (c) bentleri, Karayolları Motorlu araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk (Trafik) Sigortası Genel Şartları A.1. maddesi, A.3. maddesi, A.5. maddesinin (ç) bendi, yine A.6. maddesinin (c) ve (d) bentleri birlikte değerlendirildiğinde bir motorlu aracın işletilmesi sırasında destekten yoksun kalınan zararın, zorunlu mali sorumluluk sigortasının kapsamında olması için şu şartların gerçekleşmesi gerektiğini söylenebilir.

a) Talep edilen destek tazminatı, 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununa göre sigortalıya düşen hukuki sorumluluk ve sorumluluk riski çerçevesinde Genel Şartlarda içeriği belirlenmiş tazminatlara ilişkin olmalıdır. Sigortalının hukuki sorumluluğu olmayan veya sigortalının sorumluluk riski içinde bulunmayan tazminat taleplerinden sigortacının sorumluluğu bulunmayacaktır

b) Motorlu aracın işletilmesinden dolayı ölen kişinin üçüncü kişi olması gerekir. İşleten ve işletenin sorumlu olduğu şahısların dışında bir üçüncü kişinin ölümü neticesi, destek zararlarından sigortacının sorumluluğu bulunmaktadır. Bunun sonucu olarak, poliçede taraf olan işleten(sigortalı) yada işletenin eylemlerinden sorumlu bulunduğu kişilerin ölmesi durumunda ölen kişi, üçüncü kişi sayılmayacağı için desteğinden yoksun kalanların zararından sigortacı sorumlu olmayacaktır.

c) Sigortalının sorumluluk riski kapsamında olmakla beraber destek şahsının kusuruna denk gelen destek tazminatı taleplerinden sigortacının sorumluluğu bulunmamaktadır. Bir başka anlatımla desteğin kendi kusurundan kaynaklanan destek zararlarından sigortacının sorumluluğu bulunmamaktadır.

Somut olayda, davacıların desteği sürücü …’in sevk ve idaresinde ki 33 BDC 98 plakalı araç ile tek taraflı olarak yapmış olduğu trafik kazasında ölmesi sonucu destekten yoksun kaldıkları iddiası ile aracın zorunlu mali sorumluluk sigortasının olmaması nedeniyle güvence hesabından destekten yoksun kalma tazminatı talebinde bulunmuşlardır. Trafik kazası, sürücü …’in sevk ve idaresinde iken dosya içindeki 11.03.2016 tarihli kusura ilişkin rapora göre sürücünün %100 kusuru neticesi tek taraflı alarak 05.07.2015 tarihinde gerçekleşmiştir.

Kaza tarihi itibarı ile aracın zorunlu mali sorumluluk sigortası yaptırılmamış olması nedeniyle Sigortacılık Kanunu’nun 14. Maddesi gereği, zorunlu mali sorumluluk sigortasının kaza tarihindeki limitleri dahilinde işletenin üçüncü kişilere karşı sorumluluğunu … karşılayacaktır. Güvence hesabının sorumluluğunun kapsamı ise 01.06.2015 yani trafik kazasından önce yürürlüğe giren Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk (Trafik) Sigortası Genel Şartları’na göre belirlenecektir.

Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk (Trafik) Sigortası Genel Şartları A.3. maddesine ve A.5. maddesinin (ç) bendine göre ancak, üçüncü kişinin ölümü dolayısıyla destek zararları, destekten yoksun kalma (ölüm) teminatı kapsamındadır. Bunun sonucu olarak, sigortacı yada güvence hesabının destek zararlarından sorumlu olması için motorlu aracın işletilmesi sırasında mutlaka ölen kişinin üçüncü bir kişi olması gerekir. İşletenin eylemlerinden sorumlu olduğu sürücü …’i üçüncü kişi olarak kabul etmek mümkün değildir.

Yine genel şartların A.6. maddesi (d) bendinde destekten yoksun kalan hak sahibinin, sigortalının sorumluluk riski kapsamında olmakla beraber destek şahsının kusuruna denk gelen destek tazminatı talepleri, teminat kapsamı dışında tutulması nedeniyle %100 kusuru ile kendi ölümüne neden olan sürücü …’in tam kusuruna isabet eden destek tazminatı … teminatı kapsamında değildir. Kaza tarihinde yürürlükte bulunan Karayolları Trafik Kanunu’nun da sigortalının sorumluluk riski kapsamında olmayan destek tazminatı talepleri ile destekten yoksun kalan hak sahibinin, sigortalının sorumluluk riski kapsamında olmakla beraber destek şahsının kusuruna denk gelen destek tazminatı taleplerini … teminat kapsamında olduğuna ilişkin bir düzenleme olmadığı ve kapsama giren teminat türleri arasında bulunmamasına göre, davacıların güvence hesabından destek tazminatı talep etme hakları bulunmadığından davanın reddi gerekirken yazılı olduğu şekilde davanın kabulü yönünde hüküm kurulması doğru görülmemiştir.

SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle davalı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün BOZULMASINA, peşin alınan harcın istek halinde temyiz eden davalıya geri verilmesine 29/05/2017 gününde oybirliğiyle karar verildi.

---

---

---

KONU: Aktüeryal hesaplama   yöntemine   göre  destek zararı hesabı

Aktüer bilirkişi hesaplama yöntemine göre 10.06.2017 tarihinde meydana gelen trafik kazasında vefat eden davacılar murisinin geride kalan hak sahiplerinin destekten yoksun kalma nedeniyle uğradıkları maddi zararın hesaplanması için Aktüer bilirkişi hesaplama yöntemiyle Karayolları Trafik kanunun 90. maddesi  uyarınca  zorunlu mali sorumluluk sigortası kapsamı çerçevesinde hazırlanan genel şartlarda öngörülen usul ve esaslara göre zarar  hesabı aşağıdadır.

1)HESAPLAMA  YÖNTEMİ

01.06.2015 tarihinde yürürlüğe giren Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk (Trafik) Sigortası Genel Şartlarında değişikliğe paralel olarak Karayolları Trafik Kanunun ilgili maddelerinde 14.04.2016 tarihinde aşağıdaki gibi bir kısım değişiklik ve düzenlemeler yapılmış ve bu değişiklikler 26.04.2016 tarihinde yürürlüğe girmiştir.

Trafik kazalarında, zarar hesabının poliçe genel şartlarına göre yapılacağına ilişkin olarak Karayolları Trafik Kanununda değişiklik 26.04.2016 yayım tarihinde yürürlüğe girmiştir. İşbu kaza ise yasal düzenlemeden sonra ve 30.04.2016 tarihinde meydana gelmiştir. Bu durumda  Poliçe genel şartlarına göre bilinmeyen dönem kazançlar 1,8 teknik faiz oranları göre düzenlenen TRH 2010 yaşam tablosu esas alınarak ax,n annüite formülüne göre belirlenerek davacıların zararı hesaplanacaktır.

2)KUSUR DURUMU

Dosyada mevcut belgelere davalı sürücü %100 kusurludur.

3)TAZMİNAT HESABI

A)MÜTEVEFFANIN YAŞI VE BAKİYE ÖMRÜ

a)30.08.1981 doğumlu olan müteveffa, 10.06.2017 vefat tarihinde (36) yaşında kabul edilerek, TRH 2010 yaşam tablosuna göre bakiye ömrü (39) yıl ve muhtemelen (75) yaşına kadar yaşayacaktır.

b)Yargıtay’ın bu konudaki yerleşmiş içtihatlarına ve uygulamalara göre kural olarak aktif çalışma yaşı sonu (60) olarak kabul edilmekte olup, müteveffanın aktif çalışma hayatının (60) yaşına kadar süreceğinin kabulü ile bakiye ömründe zarar gördüğü aktif hayat süresi (60-36)=24 yıl ve pasif devresi 15 yıldır.

B)HAK SAHİPLERİ VE DESTEK SÜRELERİ

TRH 2010 yaşam tablosu dikkate alınarak, davacı eş bakımından müteveffanın bakiye ömür süresi ile sınırlı olarak, kız çocuklar bakımından Yargıtay’ca muhtaçlık yaş sınırı olarak kabul edilen 22 yaşına kadar müteveffanın desteğinden yoksun kaldığı süreler aşağıdadır.

Hak sahibi      Doğum tarihi    Yaşı                       Destek süresi

Eş                  01.10. 1981          36  (bakiye 43 yıl)       24+15 = 39 yıl
Kızı                04.05.2005         12  (22 yaşına kadar)            =10 yıl

C)PAYLAR: Müteveffanın gelirinin tamamı aşağıdaki oranlarda hak sahipleri arasında paylaştırılacaktır.

İlk 10 yıl    müt 29 yıl
Müteveffa            2/5               2/4

Eş                          2/5               2/4

Kızı                       1/5

D)KAZANÇ DURUMU:Dosyada mevcut belgeler ile tanık beyanlarına göre müteveffanın pazarcılık  ile iştigal ettiği anlaşılmaktadır. dava dosyasında müteveffanın sağlığında elde ettiği kazancıyla ilgili bir belge  vs bulunmadığından zorunlu olarak hesaplamalar kamu düzenine ilişkin bulunan net yasal asgari ücretlere göre yapılacaktır.

E)BİLİNEN DÖNEM KAZANÇ TESPİTİ

Müteveffanın 10.06.2017 den itibaren  hesaba esas alınacak aylık net ücreti 1.450,72  TL:dır.

4-)BİLİNMEYEN DÖNEM KAZANÇ TESPİTİ

a)Kazanın meydana geldiği tarihte yürürlükte olan poliçe genel şartları dikkate alınarak bilinmeyen dönem hesabında hayatta  olan  kişinin  muhtemel yaşam süresi  boyunca her yaşında  hayatta  kalma ihtimali  dikkate alınarak peşin  irat yöntemi kullanılarak  gelirin peşin değeri için an,x = Nx – Nx+nDx formülü ve  iskonto oranı  %1.8 teknik   faiz ve  TRH-2010 yaşam tablosu uygulanarak kazanç ve zarar  hesabı yapılacaktır.

b)Aktif devre  bakımından hesaplamaya  alınacak aylık net ücret ( Yasal aylık asgari brüt ücret  1777,50 TL.nın evli 1 çocuklu aile için geçerli olan  aylık  net tutarı   olan    1.450,72 TL. dır.

Pasif devre bakımından hesaplamaya  alınacak aylık net ücret ( Yasal aylık asgari brüt ücret  1777,50 TL nın agisiz tutarı olan 1.270,75 TL.dır.

5-) Maddi Tazminat Hesabı

Aktüeryal hesaplama tekniğine göre;
Eş bakımından 39 yıllık Maddi  Zarar hesabı

24 yıllık aktif devre  zararı;
(N 36-N 46)/D36 x (1.450,72 TL x 12 ay) x  2/6 pay x %100   =  53.444,52 TL
(N 46-N 60)/D36 x (1.450,72 TL x 12 ay) x  2/4 pay x %100 =  88.958,15 TL
15 yıllık pasif devre  zararı
(N 60-N75)/D36 x (1.270,75 TL x 12 ay) x  2/4 pay x %100=57.107,51 TL
199.510,18 TL
Kızı bakımından 10 yıllık maddi zarar hesabı;
(N 12-N 22)/D12 x (1.450,72 TL x 12 ay) x  1/5 pay x %100 =  28.180,15 TL

S O N U Ç: Davacıların tazminat talepleri;Trafik kazası, Karayolları Trafik Kanunundaki değişikliğin yürürlüğe girdiği 26.04.2016 tarihinden sonra meydana gelmiş olması nedeniyle, Poliçe hazine genel şartlarına göre bilinmeyen dönem kazançları % 1,8 teknik faiz oranına göre düzenlenen TRH 2010 yaşam tablosu esas alınarak Aktüer  bilirkişi hesaplama yöntemi ve  ax,n annüite formülüne göre hesaplanmış olup,

a)Davacı eş destekten yoksun kalma sebebiyle maddi zararı = 199.510,18 TL

b)Davacı kızı destekten yoksun kalma sebebiyle maddi zararı = 28.180,15  TL .dır

Destekten Yoksunluk Tazminat Hesaplama Uzmanı 
Av. Fahri Tan

29 Aralık 2018 CUMARTESİ	Resmî Gazete	Sayı : 30640
Türkiye Barolar Birliği Başkanlığından: AVUKATLIK ASGARİ ÜCRET TARİFESİNDE DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR TARİFE MADDE 1 – 30/12/2017 tarihli ve 30286 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesinin 13 üncü maddesine aşağıdaki fıkralar eklenmiştir. “(3) Maddi tazminat istemli davanın kısmen reddi durumunda, karşı taraf vekili yararına Tarifenin üçüncü kısmına göre hükmedilecek ücret, davacı vekili lehine belirlenen ücreti geçemez. (4) Maddi tazminat istemli davaların tamamının reddi durumunda avukatlık ücreti, Tarifenin ikinci kısmının ikinci bölümüne göre hükmolunur.” ” MADDE 4 – Bu Tarife yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

---